Od 15 lutego 2024 roku wszystkie organizacje, które w jakikolwiek sposób mają styczność z dziećmi mają obowiązek wprowadzenia w swoich organizacjach standardów ochrony dzieci. Jak ro zrobić? Jakie kary grożą za brak standardów? Przeczytaj w naszym artykule!
„Lex Kamilek” – co wprowadza i od kiedy obowiązuje?
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, popularnie znana jako „Lex Kamilek”, nakłada na wszystkie instytucje, w których przebywają dzieci, obowiązek implementacji standardów ochrony nieletnich. Dodatkowo umożliwia różnym organom kontrolę wprowadzenia tych rozwiązań. Zmiany te weszły w życie 15 lutego 2024 roku, ale kontrole, jednak organizacje mają 6 miesięcy na ich wdrożenie, a więc do 15 sierpnia 2024 r.
Standardy ochrony małoletnich – kogo dotyczą?
Standardy ochrony dzieci powinny być wdrożony we wszystkich organizacjach pracujących z dziećmi i młodzieżą i wszystkich miejscach, w których dzieci mogą przebywać, czyli między innymi:
- szkoły i przedszkola,
- szpitale i przychodnie,
- organizacje organizujące kolonie, turnusy rehabilitacyjne,
- ośrodki terapeutyczne dla dzieci i młodzieży,
- organizacje, które organizują dzieciom czas wolny – świetlice, KGW czy kluby sportowe.
Czym są standardy ochrony małoletnich?
Standardy ochrony małoletnich określają zasady i procedury, które powinny być wdrożone w organizacjach aby zidentyfikować sytuacje stwarzające ryzyko krzywdzenia dziecka oraz pozwolić na podjęcie działania zapewniające dzieciom bezpieczeństwo. Na standardy ochrony dzieci składają się 4 główne elementy:
- Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem
Organizacja ma ustanowić, wprowadzić Politykę ochrony dzieci (dalej jako POD) przed krzywdzeniem. Polityka musi być dostępna fizycznie (np. w siedzibie) lub/i na stronie internetowej.
Standardy muszą być dostępne nie tylko dla pracowników, ale również dla rodziców i opiekunów dzieci. Co więcej, muszą być dostępne dla dzieci ( w wersji skróconej i zrozumiałej dla dzieci). Więcej na temat polityki ochrony dzieci przeczytacie w kolejnym akapicie.
2. Personel
Organizacja musi monitorować, edukować i angażować swoich pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci
Najważniejszym elementem jest stosowanie zasad bezpiecznej rekrutacji personelu, które powinny zawarte w POD. Zasady te dotyczą nie tylko pracowników organizacje, ale też osoby, które z organizacją współpracują na zasadzie B2B, umowy o dzieło, umowy zlecenie czy też wolontariatu.
Prawo już wcześniej nakładało obowiązek sprawdzenia osób w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym dla tych, którzy pracują z dziećmi. Od 15 lutego 2024 roku dodatkowo wszyscy nowi pracownicy, niezależnie od formy współpracy, muszą otrzymać informacje z Krajowego Rejestru Karnego. Osoby spoza Rzeczypospolitej Polskiej muszą przedstawić zaświadczenie z rejestru karnego swojego kraju oraz oświadczenie o państwach, w których przebywały w ciągu ostatnich 20 lat. Jeśli dane państwo nie prowadzi takiego rejestru, osoba nowo zatrudniona musi złożyć oświadczenie, że nie była skazana za określone przestępstwa oraz że nie ma zakazu wykonywania określonych zawodów związanych z opieką nad małoletnimi. Oba oświadczenia muszą zawierać dopisek o świadomości odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i być podpisane przez zainteresowaną osobę.
Dodatkowo, w POD można wprowadzić inne metody weryfikacji potencjalnych pracowników, współpracowników czy wolontariuszy np. poprzez obowiązkowe referencje od poprzednich pracodawców.
Bardzo istotne jest to, że personel powinien znać i stosować te procedury w praktyce.
Dodatkowo, w organizacji powinny być wprowadzone zasady bezpiecznych relacji między dorosłymi a dziećmi, a personel musi mieć t regularne szkolenia personelu z realizacji polityki ochrony dzieci.
3. Procedury
W organizacji powinny funkcjonować procedury zgładzania podejrzenia oraz podejmowania interwencji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka. Powinny one dotyczyć co najmniej 3 sytuacji gdy zachodzi podejrzenie, że:
- rodzin lub opiekun krzywdzi dziecko
- osoba pracująca lub współpracują z naszą organizacją krzywdzi dziecko
- inne dziecko krzywdzi dziecko.
Istnieje także obowiązek prowadzenie rejestru wszystkich zgłoszeń podejrzenia krzywdzenia dziecka.
Procedury powinny być dostępne wszystkim pracownikom. Każdy pracownik i współpracownik powinien wiedzieć komu zgłosić podejrzenie krzywdzenia dziecka. Każda osoba powinna mieć dane kontaktowe do lokalnych służb interwencji lub pomocy.
4. Monitoring
Przynajmniej raz w roku organizacja musi monitorować i weryfikować zgodność prowadzonych działań z przyjętymi w polityce standardami ochrony małoletnich. minimum raz na 2 lata powinniśmy zrobić analizę przeprowadzonych interwencji i przyjętych zgłoszeń i sprawdzić wskaźniki wdrożenia POD. W razie potrzeby taka polityka ochrony dzieci powinna być modyfikowana,
Polityka ochrony dzieci – co powinna zawierać?
Polityka ochrony dzieci powinna zawierać następujące elementy:
- Preambuła
- Objaśnienie pojęć (słowniczek)
- Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu – w jaki sposób zamierza rekrutować i sprawdzać nowy personel pod względem bezpieczeństwa dzieci (nie tylko pracowników, ale też podwykonawców czy wolontariuszy)
- Zasady bezpiecznych relacji między personelem a dzieckiem
- Sposoby reagowania organizacji na podejrzenie, że dziecko może być krzywdzone
- Procedury interwencji w przypadku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dzieci
- zasady bezpiecznego korzystania z Internetu (ochrona przed zagrożeniami cyfrowymi)
- Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci i
- Aneksy (w tym obowiązkowo rejestr zgłoszeń)
Standardy ochrony małoletnich – jakie kary grożą za ich brak? Kto może to kontrolować?
Niedopełnienie obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich zgodnie z ustawą będzie podlegało karze grzywny. W przypadku pierwszej kontroli będzie to 250 zł, W przypadku ponownego zaniedbania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony nieletnich, grzywna będzie nie niższa niż 1000 zł.
Mimo że sankcje te mogą wydawać się łagodne, konsekwencje braku wprowadzenia standardów mogą być znaczące. Można sobie wyobrazić, jakie mogą być skutki, gdy dojdzie do podejrzenia krzywdzenia dziecka, a brakuje nam właściwej procedury ochrony.
Osobą odpowiedzialną za nadzór nad realizacją obowiązków w ramach swojego obszaru działania jest instytucja kierująca placówką oświatową, jak określono w art. 2 pkt 1-8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, lub organ pełniący nadzór pedagogiczny nad taką placówką, organ zarządzający lub nadzorujący inną instytucję lub prowadzenie działań związanych z wychowaniem, edukacją, rekreacją, leczeniem, udzielaniem porad psychologicznych, rozwijaniem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań osób nieletnich lub opieką nad nimi.
Ponadto, kontrolę nad wykonywaniem wspomnianych obowiązków w zakresie objętym swoją właściwością rzeczową i terytorialną mogą także sprawować:
- wójt,
- burmistrz,
- prezydent miasta,
- starosta,marszałek województwa,
Te organy mogą upoważnić pracowników swoich urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych, lub funkcjonariuszy straży gminnej do przeprowadzania kontroli w zakresie swoich kompetencji.
Standardy ochrony małoletnich – jak wprowadzić je w swojej organizacji?
Kluczem do skutecznego wprowadzenia standardów ochrony dzieci w instytucji jest przeprowadzenie diagnozy aktualnej sytuacji oraz opracowanie strategii wdrożeniowej. Wskazane jest uwzględnienie następujących elementów:
- stworzenie Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
- implementacja Polityki ochrony dzieci – określenie kto, gdzie i kiedy będzie odpowiedzialny za realizację określonych działań.
- Rozpowszechnienie POD – ustalenie, w jaki sposób zostaną poinformowane zainteresowane strony.
- Wykonanie działań określonych w Polityce ochrony dzieci przed krzywdzeniem (np. szkolenia personelu)
- Analiza i ocena podejmowanych działań w ramach Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
Potrzebujesz pomocy przy tworzeniu takich standardów? Skontaktuj się z nami!