Czy władza może przeglądać Twoją korespondencję? Jakie prawa przysługują Ci jak przebywasz w szpitalu lub więzieniu? Sprawdź czym jest poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego w Kracie Praw Podstawowych i Jakie prawa dla Ciebie z tego wynikają!
Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego w Karcie Praw Podstawowych
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która jest dokumentem ustanawiającym podstawowe prawa i wolności dla obywateli państw członkowskich UE, gwarantuje w artykule 7 prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Artykuł ten stanowi, że każda osoba ma prawo do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego, mieszkania oraz korespondencji, co ma kluczowe znaczenie dla ochrony godności i autonomii jednostki. Te prawa są szczegółowo rozwinięte na podstawie artykułu 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC), który wyznacza standardy stosowane również w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC).
Prawa zagwarantowane w artykule 7 odpowiadają prawom przewidzianym w artykule 8 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. W związku z postępem technologicznym, termin „korespondencja” zastąpiono bardziej ogólnym określeniem „komunikowanie się”. Zgodnie z artykułem 52 ustęp 3, to prawo ma identyczne znaczenie i zakres jak prawa zawarte w odpowiednim artykule Konwencji. W rezultacie, dozwolone prawnie ograniczenia tych praw są takie same jak te, które przewiduje artykuł 8 Konwencji, który mówi:
1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania oraz swojej korespondencji.
2. Ingerencja władz publicznych w korzystanie z tego prawa jest niedopuszczalna, chyba że przewidują to przepisy prawa i jest to konieczne w demokratycznym społeczeństwie ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo publiczne, dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku publicznego, zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia, moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.”
Poszanowanie życia rodzinnego – na czym polega?
Prawo do poszanowania życia rodzinnego obejmuje kilka konkretnych praw związanych z ochroną więzi rodzinnych. W ramach tego prawa każda osoba może oczekiwać od państwa działań zapewniających:
- Ochronę więzi rodzinnych: Państwo ma obowiązek chronić relacje między rodzicami a dziećmi. Wszelkie decyzje dotyczące opieki nad dziećmi, kontaktów z rodzicami czy adopcji muszą być podejmowane z uwzględnieniem integralności rodziny.
- Przykład: W sprawie Olsson przeciwko Szwecji ETPC orzekł, że oddzielenie dzieci od rodziców bez zapewnienia im regularnych kontaktów było naruszeniem prawa do życia rodzinnego.
- Przykład: W sprawie Hokkanen przeciwko Finlandii Trybunał podkreślił obowiązek władz do wspierania ponownego zjednoczenia rodziny, co obejmuje prawo rodziców do kontaktu z dziećmi.
- Prawo do adopcji oraz kontaktu z dzieckiem: Karta Praw Podstawowych zobowiązuje państwa członkowskie do respektowania praw rodziców i innych opiekunów w zakresie kontaktów z dziećmi. Adopcja i opieka zastępcza muszą uwzględniać dobro dziecka i prawo do kontaktu z biologicznymi rodzicami, o ile jest to w interesie dziecka.
- Prawo do kontaktu z innymi osobami: Przebywając w szpitalu masz prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.Prawo to przysługuje Ci również, jeżeli przebywasz w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym opiekuńczo-leczniczym lub rehabilitacji leczniczej czy hospicjum.
Przebywając w szpitalu masz prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.Prawo to przysługuje Ci również, jeżeli przebywasz w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym opiekuńczo-leczniczym lub rehabilitacji leczniczej czy hospicjum.
Prawo do poszanowania życia prywatnego – co Ci daje to prawo?
Prawo do życia prywatnego chroni autonomię jednostki w sferze prywatności, mieszkania oraz korespondencji. To oznacza, że władze mogą ingerować w te obszary jedynie w wyjątkowych sytuacjach, zgodnych z prawem i niezbędnych w demokratycznym społeczeństwie.
- Ochrona korespondencji: Prawo to zabezpiecza prywatność korespondencji (w tym listów, rozmów telefonicznych i komunikacji cyfrowej). Władze mogą kontrolować korespondencję wyłącznie w przypadkach określonych prawem.
- Przykład: W sprawie Klass przeciwko Niemcom ETPC orzekł, że kontrola korespondencji obywateli może być dopuszczalna jedynie w granicach prawa i z zachowaniem proporcjonalności.
- Nienaruszalność mieszkania: Prawo chroni przed nieuzasadnionymi przeszukaniami i ingerencją w prywatność mieszkania. Władze mogą dokonywać przeszukań tylko na podstawie prawa i w ściśle określonych przypadkach, jak bezpieczeństwo publiczne czy zapobieganie przestępstwom.
Karta Praw Podstawowych obejmuje również prawo do ochrony danych osobowych (art. 8 Karty). Każdy obywatel ma prawo do kontroli nad swoimi danymi, a ich przetwarzanie może odbywać się wyłącznie na określonych, zgodnych z prawem zasadach. Podstawowe prawa jednostki w tym zakresie obejmują: - Prawo do informacji o przetwarzaniu danych: Każda osoba ma prawo być informowana o sposobie i celu przetwarzania jej danych.
- Prawo do dostępu do swoich danych: Każdy ma prawo wglądu i uzyskania kopii swoich danych.
- Prawo do poprawienia danych: Każda osoba może żądać poprawienia, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania swoich danych, jeśli są one nieprawidłowe lub przetwarzane niezgodnie z prawem.
Więcej na ten temat pisałam w artykule „Jak chronione są Twoje dane osobowe – poznaj swoje prawa”
Podsumowanie
Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz ochrona danych osobowych zapisane w Karcie Praw Podstawowych są podstawą ochrony wolności osobistych w UE. Obejmuje to ochronę więzi rodzinnych, prywatności korespondencji, mieszkania oraz kontrolę nad danymi osobowymi. Państwa członkowskie UE, w tym Polska, są zobowiązane do respektowania tych praw, a wyroki ETPC są wskazówką dla sądów krajowych, jak te przepisy powinny być stosowane w praktyce.
Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges – Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.
Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Unia Europejska ani organ przyznający nie ponoszą za nie odpowiedzialność